Domotica in de zorg en zorg op afstand

Het is nog niet echt een wetenschap, domotica is het praktisch inzetten van wetenschappelijke en technologische ontwikkelingen om een huis of een huishouden te runnen. De inkopen kunnen bezorgd worden na een automatische bestelling, geplaatst door de koelkast en de huiscomputer. Het onderhoud wordt op tijd gepleegd door automatische ramenwassers in samenwerking met andere apparaten die het huis schoon houden. Zelfs het grote onderhoud wordt besteld via de huiscomputer.

Dat klinkt erg makkelijk voor de huisvrouw en huisman, maar kunnen we wat meer praktische toepassingen bedenken voor een volledig geautomatiseerd huissysteem, de Domotica in de zorg bijvoorbeeld?

Wat is Domotica in de zorg?

Er zijn al een groot aantal ontwikkelingen waar men mee werkt en waar we eigenlijk aan voorbij kijken, die ontwikkelingen worden algemeen geaccepteerd. Gelukkig voor de betroffen mensen gebeurt dat vaker.

Een heel belangrijk onderdeel van Domotica in de zorg, en dan met name in de zorg op afstand is natuurlijk de communicatie. Dat begon al heel wat jaren geleden met de alarmknop die ouderen in de zorg nog steeds bij zich dragen om op tijd hulp op te kunnen roepen wanneer dat nodig is. Het succes van dit vroege begin wordt wel bewezen door het feit dat het systeem maar weinig verandert is in al die jaren.

Nu wordt er een pakket aan sensoren en communicatiemiddelen toegevoegd aan de dagelijkse omgeving van een patiënt, thuis of in een zorginstelling. Situaties die zich voordoen in de buurt van de patiënt lokken een onmiddellijk alarm uit en dat alarm wordt direct doorgegeven aan de zorgverlener, huisarts of alarmdiensten, vaak zonder inbreng van de persoon zelf. Alle informatie die nodig is om de patiënt te helpen wordt via boodschappen, bijna onmiddellijk doorgegeven. Gegevens over de bloeddruk, temperatuur, ademhaling is al in de ambulance te vinden, nog voordat die vertrokken is.

Die toevloed aan technologie heeft gevolgen

De vakkennis en kunde van het verplegend, verzorgend of medisch personeel binnen een instelling en daarbuiten, in de thuiszorg bijvoorbeeld, heeft een heel andere focus dan zeg twintig jaar geleden. Waren die beroepen voornamelijk gericht op medicijnen en medische handelingen, het ziekenhuis, verpleegtehuis of de woning van een patiënt kan niet meer bestaan zonder hoog opgeleid medisch technologisch personeel. Artsen en verpleegkundigen zijn bijna nergens zonder hun tablet of zelfs laptop vol informatie en gegevens over hun patiënten. Met de komst van Domotica zal deze trend alleen maar sterker naar voren komen.

De opleidingen en bijscholingscursussen van medisch personeel zijn dan ook ingrijpend verandert.
Maar de toekomst is ook van invloed op patiënten en bewoners van de instellingen.

Domotica en de patiënten, huisgenoten

Domotica in de thuiszorg, veel patiënten die thuis verpleegd worden zijn er min of meer noodgedwongen toe overgegaan van hun eigen huis het huis van de toekomst te maken. Het toepassen van veel technologie om het welzijn van slechts een persoon te verbeteren lijkt overdreven. Maar wanneer deze persoon een verstandelijke, lichamelijke of geestelijke beperking heeft is het enige alternatief vaak de permanente opname in een instelling. En dat is niet wat men als eerste keuze zou moeten zien.

Hier spreken we over de zorg voor een patiënt, zorg die niet direct gericht is op het genezen van een zieke.
Maar communicatie en verbindingen die aanwezig zijn in een woning zullen ook gebruikt worden door de medebewoners van de patiënt, en ook de patiënt zelf kan en zal die verbindingen, met name het internet, gebruiken om de eigen sociale contacten te onderhouden. Het verschil tussen zorggebonden technologie en technologie voor gezinsgebruik is dus vloeiend.

De technologie zorgt ervoor dat de omgeving van de bewoners gecontroleerd is. Ook die controle over de omgeving is niet uitsluitend van toepassing op de patiënt, klimaatregeling, zuurstofvoorziening en andere aan de omgeving gebonden diensten worden geleverd voor ten minste een groot deel van de woning. De slaapkamer van de patiënt, maar ook de woonkamer en eventueel de keuken. Ook andere bewoners maken er dus gebruik van.

De communicatiemiddelen, bedoeld om de verbinding tussen de patiënt en de zorgverleners zeker te stellen, zullen in noodgevallen ook gebruikt worden om oproepen te doen ten behoeve van medebewoners in nood.

Dat geld natuurlijk ook voor bewoners van zorginstellingen en patiënten in ziekenhuizen.

Zorgdomotica omvat tegenwoordig zo veel meer dan tijdens de eerste generatie, de alarmknop. Men brengt nu drukmatten aan in woningen, niet als onderdeel van een alarmsysteem, maar om een patiënt beter te kunnen observeren. Ook bewegingsmelders en radiografisch geobserveerde chips die dienen ter identificatie van personen met toegang tot de woning zijn eigenlijk ontwikkeld als onderdeel van een beveiligingssysteem, die nu worden ingezet ter observatie van patiënten.

De derde generatie

We zijn al weer toe aan de derde generatie in de domotica. We kunnen nu wijzigingen signaleren in het patroon van gewoonten van een patiënt.

Sociale en leefstijlmonitoring zijn ook onderdeel van de zorg op afstand. Een groeiend voorbeeld is het gebruik van centraal, elektronisch toezicht om hulp te bieden aan ouderen, het monitoren van eventuele waarschuwingstekenen van valpartijen of ongewone gedragspatronen die een rode vlag kunnen zijn voor de benodigde interventie. Sommige systemen zullen ook de omgeving observeren, en merken wanneer de persoon bewusteloos is, en het systeem zal dan de vereiste reactie uitlokken.

Definitie van zorg op afstand

De definitie van zorg op afstand is in de loop van de tijd veranderd omdat nieuwe technologie het gezicht van de moderne zorgsector heeft gevormd. Het gaat hier om zorg die op afstand aan patiënten wordt aangeboden via telecommunicatietechnologie, hetzij synchroon, of asynchroon. Zorg op afstand wordt vaak gebruikt om de toegang van patiënten tot zorg uit te breiden, patiënten te helpen bij het beheer van hun herstel en welzijn thuis, en om risico’s of vroegtijdige waarschuwingstekenen van gezondheidsaandoeningen op afstand te monitoren. De zorg kan worden behandeld door middel van een scala aan technologie, van mobiele telefonie tot online virtuele bezoeken aan externe artsen of instellingen voor de gezondheidszorg.

Zoals dit voorbeeld laat zien, omvat zorg op afstand meer dan geneeskunde op afstand, niet minder. Het wordt voor meer doeleinden gebruikt dan alleen het faciliteren van medische of paramedische behandeling op afstand tussen zorgverleners en patiënten.

Mobiele telefoontechnologie is nu in zwang om dergelijke situaties buitenshuis te helpen monitoren. Omdat veel mobiele apparaten nu ook Gps-trackring bevatten en de meeste gebruikers in het bezit zijn van de zogenaamde Smart Phones, is zorg op afstand nu toegankelijker dan ooit.

Veel systemen zullen de persoon ook helpen om onmiddellijk feedback te krijgen over zijn of haar omgeving, gezondheid of situatie, wat de geheugenproblemen kan verlichten en de persoon kan helpen om zijn of haar waardigheid en onafhankelijkheid te behouden.

Domotica in de zorg voorbeelden

Er zijn drie basis systemen om mensen te helpen die zorg op afstand nodig hebben:

Voorspellingssystemen
Telecommunicatiesystemen die onder de voorspellingscategorie vallen, kunnen helpen om problemen te voorspellen voordat ze zich voordoen. Dergelijke systemen maken gebruik van software die gegevens detecteert en analyseert op rode vlaggen of escalaties in de ernst van de aandoening van de persoon. Dit kan een kleine val zijn, een hulpvraag, enzovoort. Het kan de patronen in de gegevens van de persoon in kaart brengen en deze gegevens kunnen worden gebruikt om te bepalen of er hulp nodig is of niet.

Sensorsystemen in de zorg
Zorgsystemen als sensoren kunnen helpen bij het verminderen van veelvoorkomende problemen door de omgeving van de persoon te detecteren en te activeren wanneer zich een afwijking voordoet. Bedsensoren kunnen bijvoorbeeld zo worden ingesteld dat ze worden geactiveerd als de persoon niet in bed ligt tijdens de ingestelde tijden (wat aangeeft dat de persoon kan rondzwerven of gevallen is). Dit soort sensor systemen kunnen aangeven dat de persoon zich verplaatst en ongeveer waar de persoon zich bevindt.

Systemen om schade te beperken
Hieronder valt de hanger die de gebruiker draagt zodat hij of zij het alarm kan activeren als er hulp nodig is. Zowel warmtesensoren en rookmelders als bedsensoren zijn ingesteld om deze hanger op te merken. Zij zullen dan na een specifieke gebeurtenis een alarm naar een centrale sturen om alarm te slaan bij de juiste autoriteiten. De sensoren kunnen ook worden geactiveerd als de persoon niet binnen een bepaalde tijd naar bed gaat, als de persoon lijkt te zwerven, enz. Als de persoon niet op een bepaalde knop drukt op een vooraf ingestelde tijd, kunnen de alarmen ook worden geactiveerd.

Telehealth, eHealth en mHealth
Soms kan de terminologie rond zorg, geneeskunde, gezondheidszorg en andere niches binnen de digitale gezondheidszorg erg vaag lijken. Voor een deel komt dit doordat het veld zo snel verandert dat we de terminologie niet up to date kunnen houden.

Telehealth wordt over het algemeen meer specifiek gebruikt om telegeneeskunde te beschrijven, wat een behandeling op afstand door een arts is, of verschillende apparaten en apps die worden gebruikt om populaire en persoonlijke gezondheid te beheren (fitnesstracker, gezondheidswaarschuwingen door de overheid).

Domotica en ouderenzorg

De definitie van zorg op afstand en domotica is nu uitgebreid met het via mobiele telefoons observeren. Het kan ook helpen om informatie door te geven over degenen die steun nodig hebben in het zelfstandig wonen omdat ze ouder worden, gehandicapt of kwetsbaar zijn.
Er is dus in veel gevallen sprake van overlapping tussen de termen.

Patiëntenbewaking op afstand wordt vaak gebruikt voor patiënten in afgelegen gebieden en kan het verzenden van fysiologische gegevens van een patiënt naar medisch personeel in een lokale kliniek of een afgelegen faciliteit omvatten. Het kan helpen bij het stellen van een diagnose en helpen bij het toevoegen van ondersteuning aan patiënten die een monoloog nodig hebben.

Het kan helpen bij longfunctieproblemen, diabetes en meer. Stel je voor dat je de temperatuur, de vitale functies, de bloeddruk en nog veel meer kunt doorgeven zonder dat je je huis hoeft te verlaten. Het is ideaal voor klinische beoordelingen en het in contact houden van de patiënt met de arts.

Domotica in de zorg. Voorbeelden:
– Glucosecontrole
– Bloeddrukbewaking
– Hartmonitoring van hartritmestoornissen
– Astmabewaking
– Patiënten eraan herinneren om medicijnen te nemen
– Telecommunicatie

Voordelen
De voordelen zijn duidelijk en eenvoudig en kunnen het leven van patiënten over de hele wereld beïnvloeden.

Ze zullen zich veiliger voelen als ze weten dat er altijd iemand in de buurt is.
Ze hebben misschien minder routinecontroles nodig.
Ze hoeven misschien minder tijd in het ziekenhuis door te brengen.
Ze willen misschien meer zorg onder eigen controle ontvangen en zich bezighouden met hun gezondheidsplan.

Wat is de toekomst van de zorg op afstand?

Veel van de domotica technologie gaat samen met zorg op afstand. In de toekomst zullen ze waarschijnlijk in wezen hetzelfde gebied worden. Velen geloven in de voordelen en velen wenden zich tot dergelijke maatregelen om de kosten van de medische zorg te beheersen. Hoewel er meer onderzoek nodig is, zijn zorg op afstand en Domotica zeker de golf van de toekomst.