Smart Industry vliegwiel naar nieuw industrieel tijdperk

Aan tafel zitten vijf deelnemers, namens de founders van Smart Industry. Gespreksleider Tom Bouws is Senior Adviseur Ondernemersondersteuning bij de Kamer van Koophandel. Tom van der Horst vertegenwoordigt de wetenschap als Business Director Stragegies for Industry & Innovation bij TNO.

Manager Public Relations Dirk van Roode zit aan tafel namens Nederland ICT, de belangenorganisatie voor bedrijven die kiezen voor een digitale economie door innovatie. Namens de ondernemers zit Thomas Grosfeld aan tafel. Hij is secretaris innovatie- en industriebeleid bij VNO-NCW en MKB Nederland. Fried Kaanen is behalve voorzitter van de Koninklijke Metaalunie ook directeur van BOSCH Scharnieren en Metaal.

Sense of urgency

“Smart Industry staat voor het versnellen van digitalisering van productieprocessen”, opent Bouws. “Het produceren wordt efficiënter, goedkoper, kwalitatief hoogwaardiger en meer klantspecifiek, ook wel n=1. Daarmee versterken we de internationale concurrentiepositie van Nederland. Dit zorgt voor meer export, verdienkracht en werkgelegenheid.

Nederland heeft alle mogelijkheden in huis om van Smart Industry een succes te maken.

Nederland heeft alle mogelijkheden in huis om van Smart Industry een succes te maken.” Kaanen maakt de innovatie mee in de praktijk. “Als ondernemer moet je bij blijven; daarom moet je de peilstok een eind vooruit zetten. Dat geldt ook voor de bedrijven die ik als voorzitter van de Metaalunie bezoek. Ik proef een sense of urgency.”

Grosfeld komt tot dezelfde constatering. “Onze industrie is heel divers; in alle sectoren zitten toppers. Die positie nemen we in door zeer productief en innovatief te zijn. Digitalisering is nu een grote kans; als je het niet doet, loop je onherstelbare achterstand op. Daarom ben ik trots op wat wij met Smart Industry in korte tijd hebben bereikt.”

Bijzondere kruisbestuiving

Van der Horst zag onlangs een mooi voorbeeld van het succes. “Ik bezocht de Duurzaamheidsfabriek in Dordrecht. Dit is een van de fieldlabs waar bedrijven en kennisinstellingen doelgericht Smart Industry oplossingen ontwikkelen, testen en implementeren.

Ik ontmoette er jongeren, MKB’ers en docenten. Een gedroomde bottom-up omgeving waar een grote impuls vanuit gaat.” Van Roode kijkt vanuit de ICT sector met veel interesse naar de maakindustrie.

“Nederland is letterlijk en figuurlijk goed genetwerkt; we weten elkaar makkelijk te vinden. De kansen die er liggen om samen met de maakindustrie de digitalisering door te voeren zijn groot. Het kost niet veel moeite om de bedrijven te enthousiasmeren; er ontstaat veel energie.”

Bedreigingen en vooral kansen

Kijkend naar de ontwikkeling van de Smart Industry liggen bedreigingen op de loer, maar zijn de betrokkenen ervan overtuigd dat de kansen de overhand houden. Grosfeld: “Minister Asscher zei enige tijd geleden dat robots veel banen zullen overnemen; minister Kamp daarentegen gaf juist aan dat digitalisering kansen op nieuwe banen biedt.

Beide zijn een realiteit. Maar dan moeten we de transitie wel goed doen.” “Daar ben ik het mee eens”, geeft Van der Horst aan. “Een probleem vind ik dat het tempo te laag is. De ideeën zijn goed, de radicale doelen kloppen en de bedrijven haken aan. Wat zou het mooi zijn als er meer vaart in zou komen. Dat heeft uiteraard ook met geld te maken.

Diverse fieldlabs hebben de afgelopen jaren door beperkte middelen alleen de eerste stappen kunnen zetten.” “Dat betekent nog niet dat het verkeerd is zoals we begonnen zijn”, reageert Bouws. “Daardoor kunnen we ook zien welke initiatieven serieus zijn. Het is nu wel tijd om de afterburner er op te zetten, te versnellen en meer ondernemers te laten profiteren.”

De deelnemers tijdens het rondetafel gesprek

Vertrouwen is belangrijk

Kaanen geeft nog een verbeterpunt aan. “Op ICT-gebied hebben we behoefte aan meer open platformen. De grote systeemleveranciers hebben hun eigen platform; uitwisseling vindt nauwelijks plaats. Besturingssystemen zijn niet compatibel. Dat soort verbindingsproblemen komen we nog veel tegen.” Nederland ICT werkt aan een oplossing.

Van Roode: ”Er is net een platform opgericht met als doel om te komen tot meer open standaarden. Daarbij kijken we ook nadrukkelijk naar de internationale component en focussen we op een oplossing waarbij de verschillende standaarden met elkaar leren communiceren. Vertrouwen speelt daarbij een belangrijke rol. Als dat er is, kun je gebruik maken van elkaars kennis.” Daar hoort volgens Grosfeld ook een leven lang leren bij.

Daarom is de skillsagenda binnen Smart Industry en een leven lang leren zo belangrijk.

”Mensen gaan vooral buiten de boot vallen omdat ze de skills niet hebben. Daarom is de skillsagenda binnen Smart Industry en een leven lang leren zo belangrijk. Daar moeten we zwaar op inzetten. We moeten toe naar andere vormen van onderwijs, om- en bijscholing.

Durf dat binnen bedrijven ook te benoemen; leren is ook een kans.” Bouws: “Ondernemers zien kansen, maar lopen tegen belemmeringen aan; die zijn vaak sociaal van aard. Wat ik hoor? “Ik krijg mijn management en medewerkers niet mee en mijn klanten willen er ook niet aan. Hoe moet ik dat doen?” Praktische en reële vragen. Het gaat dus niet zozeer over techniek, die is er vaak al of daar komen ze wel uit. Het transitieproces gaat ook over andere zaken. Hoe krijg je mensen zover dat ze willen en kunnen?”

Grosfeld: “We hebben geen keuze; voor voldoende verdienvermogen moeten we aan de top blijven. Dat geld hebben we nodig om zaken te kunnen betalen die we allemaal belangrijk vinden.” Van der Horst:”Er is maar een weg: inzetten op ambitieuze innovaties waar we als land goed in zijn; bijvoorbeeld Smart Industry oplossingen voor hightech en agrofood.“

Durf te dromen

De transitie naar digitalisering binnen de maakindustrie verdient veel aandacht. De deelnemers aan de ronde tafel geven graag tips. Van Roode: “Veel betrokken organisaties pleiten in hun manifesten richting de verkiezingen om het binnen het kabinet op een andere manier aan te pakken. Het is nu te versnipperd. Wij zeggen: kom met een ministerieel top team, voor het coördineren, regisseren en het vrijmaken van geld voor digitaliseringstrajecten in verschillende domeinen.”

Grosfeld: “We verdienen ons geld voor een groot deel in het buitenland. Denk dus aan de internationale positie. Veel van wat wij ontwikkelen, is ook over de grens interessant. Besteed ook meer aandacht aan bètatechnisch onderzoek en onderwijs. Dit vormt het fundament onder ons land en hoe we alles betalen. Wij lopen in investeringen in bètaonderzoek achter op de landen om ons heen.

Die achterstand wordt groter.” Van der Horst: “Intensiveer de Publiek-Private Samenwerking (PPS). Dat is een belangrijke sleutel voor het nieuwe kabinet.” Bouws: “De transitie gaat ons allemaal aan. Geef de ondernemers die ervoor openstaan net dat steuntje in de rug om ook in de toekomst succesvol te kunnen zijn.

Steek daarom ook energie in initiatieven op regionale en lokale schaal. Daar moet nog veel veranderen om iedereen mee te krijgen richting de nieuwe economie.” Kaanen: “Er komen veel signalen van verandering op ons af. Zet de stip aan de horizon een stuk verder en zoek samenwerking met anderen om daar te komen. Dat gebeurt nog te weinig; durf te dromen.”